33 bác sĩ làm công tác phục hồi chức năng (PHCN) tại hai tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên – Huế đã hoàn thành khoá đào tạo kỹ thuật chuyên môn về PHCN đột quỵ não cơ bản được tổ chức trong khuôn khổ Dự án Hoà Nhập 1.
Theo số liệu được báo cáo trong Hội nghị Quốc tế về Đột quỵ ngày 5/11/2022 tại Hà Nội, mỗi năm có khoảng trên 200.000 trường hợp đột quỵ tại Việt Nam. Đột quỵ não là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Với các trường hợp may mắt sống sót thì phải chịu di chứng khuyết tật nặng nề và có nhu cầu cao về can thiệp phục hồi chức năng (PHCN) một cách tích cực và phối hợp đa chuyên ngành.
Trong nhóm PHCN đa chuyên ngành, ngoài trách nhiệm chẩn đoán tình trạng bệnh lý, điều trị cho người bệnh theo chuyên môn của mình, bác sĩ PHCN đóng vai trò quan trọng trong việc xác định các lĩnh vực chức năng cần được lượng giá, can thiệp, xác định các thành viên cho nhóm PHCN đa chuyên ngành và điều phối hoạt động điều trị của nhóm.
Một buổi học lý thuyết trực tuyến
Nhằm đáp ứng nhu cầu nâng cao năng lực của bác sĩ PHCN, trong khuôn khổ Dự án Hoà Nhập 1, Uỷ ban Y tế Hà Lan – Việt Nam (MCNV) đã phối hợp với Trung tâm PHCN và Viện Đào tạo và Nghiên cứu Y – Dược Bạch Mai, Bệnh viện (BV) Bạch Mai tổ chức khoá đào tạo kỹ thuật chuyên môn về PHCN đột quỵ não cơ bản dành cho bác sĩ với thời lượng 10 buổi học, từ 23/4 – 10/5/2024.
Khoá học có tổng số 40 tiết học, gồm 16 tiết lý thuyết giảng dạy trực tuyến và 24 tiết thực hành lâm sàng giảng dạy trực tiếp tại BV PHCN tỉnh Thừa Thiên Huế. Đội ngũ giảng viên là các bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm giảng dạy và kinh nghiệm lâm sàng trong các lĩnh vực Vật lý trị liệu (VLTL), Hoạt động trị liệu (HĐTL), Ngôn ngữ trị liệu (NNTL) và chỉnh hình.
Mục tiêu khoá học là trang bị cho các bác sĩ kiến thức và kỹ năng cơ bản trong điều trị và PHCN người bệnh đột quỵ não. Kết thúc khóa học, học viên có khả năng xác định được các gồm tiêu chuẩn bắt đầu và tiêu chuẩn dừng tập PHCN, lượng giá người bệnh bằng thang NIHSS (National Institutes of Health Stroke Scale – thang đo đột quỵ của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ) , chỉ định và thực hiện các bài tập vận động trị liệu, các kỹ thuật lượng giá HĐTL cũng như đánh giá được rối loạn nuốt, rối loạn vận ngôn tại giường.
Với phương châm “lấy người học làm trung tâm”, trong học phần lý thuyết, khoá đào tạo khuyến khích học viên chủ động tìm hiểu về chủ đề sẽ học theo nhóm; sau đó thuyết trình tại lớp về nội dung kiến thức đã tìm hiểu, đồng thời đặt ra các câu hỏi, các vấn đề mong muốn được giảng giải, hướng dẫn cụ thể hơn trong bài học.
Thực hành lâm sàng lượng giá rối loạn nuốt
Đặc biệt, trong học phần thực hành, học viên được giảng dạy và hướng dẫn về các kỹ thuật PHCN. Mục tiêu của nội dung này không phải là đào tạo để các bác sĩ thực hiện thay nhiệm vụ của kỹ thuật viên PHCN, mà giúp các bác sĩ hiểu rõ nguyên lý và cơ chế hoạt động của các kỹ thuật PHCN, bao gồm lý do thực hiện và cách thức thực hiện hiệu quả.
Giảng viên NNTL, Bác sĩ (BS) CKI Lê Thị Phương Dung, Trung tâm PHCN, BV Bạch Mai, cho biết:
“Học viên có trình độ và kinh nghiệm lâm sàng không giống nhau, nên tôi ưu tiên giúp học viên nắm vững nền tảng lý thuyết cơ bản trước, sau đó dành thời gian giải thích những nội dung mở rộng cho những học viên có nhu cầu tìm hiểu sâu hơn. Trong giờ giảng lý thuyết, những tình huống lâm sàng cũng được đưa vào để giúp học viên dễ nắm bắt hơn thông qua việc liên hệ giữa lý thuyết và thực tế.”
BS. Nguyễn Khắc Tân, Trung tâm Y tế (TTYT) huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên – Huế, chia sẻ anh học được nhiều kiến thức hữu ích từ khóa học. Ví dụ như về HĐTL, anh đã nắm rõ hơn về nội dung lượng giá chức năng bàn tay – chức năng quyết định sự cải thiện của chức năng sinh hoạt của người bệnh.
“Qua khoá học, tôi đã nắm chắc được quy trình đánh giá rối loạn nuốt, khi nào sử dụng cách lượng giá gián tiếp, trực tiếp để xác định người bệnh có bị rối loạn nuốt hay không, nhằm đưa ra phương pháp điều trị phù hợp”.
Bác sĩ Trương Thị Mỹ Phúc, BS CK1 PHCN, BV PHCN tỉnh Thừa Thiên – Huế cho biết:
“Điều tôi tâm đắc nhất về khoá đào tạo là được học từ các chuyên gia đầu ngành, được học kỹ, hiểu sâu hơn về các thang lượng giá như NIHSS. Là một bác sĩ, trước đây tôi được đào tạo thiên về mặt bệnh học nhiều hơn, chưa được đào tạo về cách làm test. Tôi rất thích phương pháp giảng viên làm mẫu, sau đó cho học viên thực hành, giảng viên quan sát và góp ý. Một điều thuận lợi nữa là tôi được trực tiếp thực hành trên ca bệnh đang làm tại BV PHCN tỉnh Thừa Thiên – Huế, được giảng viên chỉ dẫn, bổ sung những thiếu sót trong quá trình làm trên bệnh nhân.”
Với BS. Nguyễn Văn Hiếu, BV Đa khoa khu vực Triệu Hải, tỉnh Quảng Trị thì đây là lần đầu tiên anh được tiếp xúc với các thang điểm lượng giá HĐTL như thang lượng giá chức năng nhận thức Moca, phiếu lượng giá tâm thần tối thiểu MMSE, thang lượng giá chức năng sinh hoạt Barthel…
BS. Nguyễn Văn Hiếu thực hành kê đặt tư thế cho bệnh nhân giả định
“Ban đầu, tôi còn nhiều bỡ ngỡ. Nhờ sự tận tình chỉ dẫn, sửa sai của các thầy, cô trong khi thực hành, tôi hiểu rõ và có thể tự tin khi sử dụng các công cụ này trong việc lượng giá. Tôi sẽ cố gắng áp dụng các thang đo này vào việc lượng giá bệnh nhân tại bệnh viện mình để đánh giá chính xác, cụ thể hơn những vấn đề PHCN của bệnh nhân, qua đó, xác định được những can thiệp phù hợp nhất”, BS. Nguyễn Văn Hiếu chia sẻ.
Đối với BS. Trần Thị Thu Hà, TTYT huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị, đây là khoá đào tạo chị mong đợi từ lâu. Chị cho biết rất tâm đắc với hình thức dạy lý thuyết trực tuyến kết hợp thực hành trực tiếp, vì giúp tiết kiệm thời gian, thuận tiện sắp xếp công việc tại đơn vị công tác.
BS. Trần Thị Thu Hà (thứ ba, trái) thực hành lượng giá bệnh nhân.
“Trong khoá đào tạo này, tôi được các thầy, cô hướng dẫn, giảng giải kĩ càng từng bước một về các thang lượng giá như thang lượng giá NIHSS, lượng giá thăng bằng Berg… Đây là những kiến thức rất giá trị, hữu ích vì trước đây tôi mới chỉ được tiếp cận với các công cụ này chủ yếu qua sách vở. Tôi sẽ áp dụng các thang đo này vào việc lượng giá cho bệnh nhân đột quỵ tại TTYT!” BS. Trần Thị Thu Hà chia sẻ.
Nhận xét về khoá đào tạo, PGS.TS.Đỗ Đào Vũ, Phó Giám đốc Trung tâm PHCN, BV Bạch Mai cho biết:
“Tôi đánh giá cao các học viên ở tinh thần cầu thị, có trách nhiệm trong việc chuẩn bị trước các nội dung được giao và chủ động trong quá trình học tập. Tôi mong rằng, các học viên sẽ vận dụng tối đa những nội dung đã học trong công tác chuyên môn tại cơ sở y tế, cũng như tham vấn cho lãnh đạo đơn vị để triển khai áp dụng các công cụ lượng giá, quy trình thực hành PHCN đã được đào tạo một cách rộng rãi tại đơn vị, nhằm nâng cao hiệu quả chất lượng PHCN.”
Giảng viên, BS CKI Lê Thị Phương Dung trao chứng chỉ cho học viên
Kết thúc khóa học, 33 học viên đều đủ điều kiện để được BV Bạch Mai cấp chứng chỉ đào tạo kỹ thuật chuyên môn về PHCN đột quỵ cơ bản kèm theo danh mục các kỹ thuật được đào tạo. Khóa học tương tự sẽ được tổ chức cho các bác sĩ ở tỉnh Quảng Nam vào tháng 6/2024.
Dự án Hòa Nhập 1 do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ, chủ dự án là Trung tâm Hành động quốc gia khắc phục hậu quả chất độc hóa học và môi trường (NACCET). Đơn vị quản lý là Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số (CCIHP). MCNV là đơn vị thực hiện, tham gia hai nội dung chính là đào tạo nhân lực và cung cấp dịch vụ PHCN.
