Các hoạt động

Bối cảnh

Các nhóm yếu thế và bị phân biệt đối xử như người khuyết tật, người già, người có khuynh hướng tình dục khác và người có H thường e ngại, sống tự tách biệt và cảm thấy xấu hổ hoặc thường xuyên tự vấn bản thân.

Hành động của MCNV

Để hỗ trợ những nhóm yếu thế vượt qua sự e ngại và khuyến khích họ tham gia đối thoại với cộng đồng, MCNV đã thử nghiệm nhiều với việc sử dụng các phương pháp truyền thông sáng tạo. MCV sử dụng khái niệm “phương pháp truyền thông sáng tạo” để chỉ các cách thức sáng tạo và thú vị trong truyền thông ví dụ như sân khấu dựa vào cộng đồng, kịch bóng mờ, kể chuyện, ca hát, nhảy múa và làm phim có sự tham gia.

Những kinh nghiệm thành công của MCNV khiến chúng tôi quyết định mở rộng việc ứng dụng các phương pháp truyền thông sáng tạo đến những lĩnh vực khác như nâng cao năng lực về các vấn đề sức khỏe, vận động chính sách trong việc thu nhặt rác thải và sức khỏe sinh sản và tình dục. Các phương pháp truyền thông sáng tạo mà MCNV hỗ trợ sử dụng ở Việt Nam bao gồm các tiếp cận dựa vào sân khấu, múa rối, làm phim có sự tham gia, nhảy múa và hát dân ca.

Các thành tựu đạt được

Việc sử dụng các hình thức nghệ thuật đã cải thiện vị thế xã hội của cả Hội Y tế thôn bản và các tổ chức dựa vào cộng đồng. Bên cạnh đó, thành viên Hội y tế thôn bản và các tổ chức cộng đồng trở nên tự tin hơn trong việc sử dụng các loại hình nghệ thuật và it e ngại trong nói chuyện trước đám đông. Trong năm 2015, Hội người khuyết tật và Hội người cao tuổi ở các khu vực dân tộc thiểu số của tỉnh Quảng Trị đã vận động được 750 triệu đồng từ các cộng đồng thông qua các chiến dịch và các sự kiện cộng đồng. Tại các sự kiện này họ đã biểu diễn kịch và các tiết mục văn nghệ. Số tiền này sẽ được sử dụng để duy trì các hoạt động phát triển cộng đồng. Các phương pháp truyền thông sáng tạo cũng chứng tỏ là đã có những đóng góp tích cực trong việc vận động chính sách. Ví dụ như vào năm 2014, Hội người cao tuổi tỉnh Quảng Trị đã vận động thành công cho việc tăng ngân sách của cấp huyện dành cho sức khỏe người cao tuổi bằng cách tổ chức các sự kiện vận động và sử dụng truyền thông sáng tạo.

Kế hoạch tương lai

Gần đây, MCNV đã nhận được nguồn tài trợ từ tổ chức Oxfam Novib và HIVOS để thử nghiệm các phương pháp truyền thông sáng tạo tại Lào. MCNV sẽ hỗ trợ ba nhóm thanh niên dễ bị tổn thương là thanh niên khuyết tật, người song tính, đồng tính và chuyển giới và trẻ em gái làm việc tại các nhà máy dệt ở Lào trong việc sử dụng truyền thông sáng tạo để nâng cao năng lực cho các bạn trẻ và để vận động chính sách. Dự án này tạo điều kiện để MCNV có thể nhân rộng kinh nghiệm của mình và phát huy tác dụng của phương pháp này hơn nữa.

Bối cảnh

Đại dịch HIV xuất hiện tại Việt Nam từ thập niên 1990 và đã trở thành vấn đề lớn đối với y tế cộng đồng. Cho đến năm 2015, tổng số người sống chung với H tại Việt Nam thống kê được là 227.000 người, trong đó hơn 70.000 người tử vong do HIV/AIDS. Hàng năm ước tính có khoảng 14.000 ca HIV nhiễm mới.

Qua hơn 12 năm triển khai các dự án hỗ trợ và can thiệp về HIV, MCNV đã có những đóng góp tích cực trong việc thành lập và hỗ trợ nhóm chị em phụ nữ sống chung với H có tên gọi Hoa Hướng Dương. Đây là một tổ chức xã hội dựa vào cộng đồng hoạt động tại bảy tỉnh phía Bắc Việt Nam. Thông qua việc đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ chuyển gửi, tiếp cận bảo hiểm y tế, hỗ trợ xã hội… chương trình đã giúp phụ nữ sống chung với H được tiếp cận tốt hơn với các dịch vụ y tế, tạo điều kiện cho họ được nâng cao sức khỏe, đảm bảo chất lượng cuộc sống.

Các hoạt động và thành tựu

Từ năm 2004, MCNV bắt đầu hỗ trợ  thành lập một nhóm phụ nữ có H tại Hà Nội. Mục đích ban đầu của nhóm đơn giản là nếu các chị em phụ nữ có thai thì họ sẽ được tiếp cận thông tin và thuốc men để dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Dự án thí điểm này đã mang lại nhiều thành công với những mục tiêu ban đầu. Với sự tài trợ từ Đại sứ quán Hà Lan, chương trình này tiếp tục được mở rộng ra 03 tỉnh từ năm 2006 đến 2009. Trong giai đoạn ba, những thành tựu của chương trình tiếp tục được phát huy và mô hình hoạt động được điều chỉnh nhằm đáp ứng nhu cầu của những người yếu thế sinh sống ở vùng núi xa xôi hẻo lánh. Từ năm 2010, chương trình được mở rộng và bao phủ 07 tỉnh và mạng lưới Hoa Hướng Dương đã hỗ trợ hơn 1.500 phụ nữ sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS và gia đình của họ.

Những nhóm Hoa Hướng Dương đã minh chứng rằng, chính họ có thể vượt qua những trở ngại để có một cuộc sống năng động và trọn vẹn. Sự hỗ trợ của dự án được thực hiện dưới nhiều hình thức, bao gồm: tư vấn và chăm sóc tại nhà và trong bệnh viện, hỗ trợ phát triển sinh kế, hỗ trợ giáo dục trẻ em và các hoạt động gắn kết với cộng đồng nhằm giảm phân biệt và kỳ thị. Trải qua hơn 12 năm, chương trình đã chứng tỏ rằng, khi phụ nữ sống chung với H làm việc cùng nhau với tinh thần tự tin họ sẽ trở nên mạnh mẽ hơn, góp phần tạo nên sự thay đổi và phát triển.

Từ năm 2012, sau khi bàn giao dự án cho các đối tác địa phương, mạng lưới Hoa Hướng Dương đã hoạt động một cách độc lập hơn với sự điều hành của Ban điều phối cấp quốc gia, và các trưởng nhóm của mỗi nhóm Hoa Hướng Dương tại các tỉnh. Hoa Hướng Dương tiếp tục duy trì các hoạt động hỗ trợ tiếp cận dịch vụ y tế, nâng cao thu nhập và hỗ trợ xã hội thông qua các hoạt động như họp nhóm hàng tháng, hỗ trợ vốn vay và các sự kiện hỗ trợ khác. Trong giai đoạn này, Mạng lưới đã vượt qua nhiều khó khăn để duy trì các nhóm tại các tỉnh và chính mạng lưới để duy trì các hoạt động có giá trị thiết thực cho chị em yếu thế. Với kết quả đó, hơn 1.100 phụ nữ sống chung với H thường xuyên có cơ hội gặp gỡ và chia sẻ trong các cuộc họp hàng tháng.

Trong những năm gần đây, nhận thấy tầm quan trọng của bảo hiểm y tế với người có H, MCNV đã hỗ trợ bảo hiểm y tế cho các thành viên nhóm Hoa Hướng Dương. Nhờ có sự giúp đỡ của dự án mà rất nhiều phụ nữ nghèo có H – những người không thể mua hoặc không có thói quen mua bảo hiểm đã có được loại bảo hiểm này. Để tạo thói quen mua bảo hiểm, chương trình đã tổ chức nhiều cuộc nói chuyện chia sẻ về những lợi ích của bảo hiểm y tế, đặc biệt với người có H, trước khi họ nhận được hỗ trợ bảo hiểm. Vì thế hiện nay 100% các thành viên đều được bảo hiểm y tế bảo vệ sức khỏe.

Bên cạnh đó, hàng loạt những hoạt động tập huấn kỹ năng làm cha mẹ cho ông bà nuôi cháu mồ côi (do HIV), tập huấn về bệnh viêm gan B, C, tuân thủ điều trị ARV, nuôi lợn nái sinh sản, hỗ trợ vốn vay …vẫn được triển khai để bảo vệ sức khỏe, cải thiện đời sống cho nhóm phụ nữ yếu thế một cách bền vững và hiệu quả.

Định hướng tương lai

Sau hơn 2 năm gần đây với sự hỗ trợ kỹ thuật và lượng kinh phí tối thiểu, mạng lưới Hoa Hướng Dương được nâng cao năng lực và khả năng làm việc ngày càng độc lập hơn với vai trò của một tổ chức xã hội dựa vào cộng đồng của những phụ nữ sống chung với H. Chúng tôi hy vọng sau khi MCNV hoàn toàn ngừng hỗ trợ, mạng lưới Hoa Hướng Dương tiếp tục tự đứng vững để đem lại lợi ích thiết thực cho các chị em yếu thế có cùng hoàn cảnh.